Coğrafi İşaretli Ürün Geliştirme
Atiye Laçin Gıda
Çanakkale, çok çeşitli meyve ve sebzenin yetişmesi için elverişli iklim ve toprak yapısına sahip olduğu ekolojik özellikleri ile organik tarım faaliyetleri için elverişli koşullar sunan, organik tarım uygulamaları her geçen gün yaygınlaşan bir il olmasının avantajıyla firmamız ürün geliştirme süreçlerinde bölgemizde yetişen hammaddeleri kullanarak hem ürün çeşitliliğini arttırmakta hem de bölgemizin değerlerinden katma değeri yüksek ürünler üretmektedir.
Lapseki Şeftalisi, Bayramiç Beyazı, Bayramiç Elması, Yenice Kırmızı Biberi ve Geyikli Zeytinyağı kullanarak geliştirdiğimiz ürünler ile bölgemizde öncü olmaya devam ediyoruz.
Bununla birlikte ülkemizin çeşitli şehirlerinde yetişen coğrafi işaretli ürünlerini kullanarak ürettiğimiz ürünlerimiz ile hem ulusal hem de uluslararası pazarlardaki müşterilere hitap etmeye devam ediyoruz. Bodrum Mandarini, Düzce Kestane Kabağı, Finike Portakalı, Geyve Ayvası değişimle birlikte değer gören ürünlerimizin hammaddeleridir.
Coğrafi İşaret
Kimi ürünler üretildikleri bölge ile özdeşleşirler. Bu ürünlerin haklarını ve varlıklarını uzun yıllar boyunca koruyabilmek için coğrafi işaret alınması gerekir.
Bir ürünü, benzerlerinden ayıran en temel özelliği üretildiği yöre ise, bu ürün için ‘yöresel’ ifadesi kullanılır. Yöresel ürünler, bulundukları ya da üretildikleri bölge ile özdeşleşir ve orası ile anılır. Bu tip ürünlerin yöreselliğini yasal olarak ifade eden işaretlere de coğrafi işaret denir. Ülkemizde coğrafi işareti almış ürünlere örnek olarak; Antakya künefesi, Kayseri pastırması, Kars kaşarı, Bayramiç elması, Malatya kayısısı, Antep baklavası gösterilebilir.
Bir ürünün coğrafi işareti alabilmesi için şu özellikleri taşıması gerekir:
- Coğrafi sınırları belirli bir alan içinde yer alması
- Bu alana ait özellikler neticesinde meydana gelmiş bir ürün olması
- Bir karakteristik özellik taşıması ve bu karakteristik özelliğin bulunduğu bölge ile ilişkilendirilmiş olması
- Menşe başvurusu, ilgili ürünün tüm niteliklerinin söz konusu bölge ile bire bir bağı olduğunu ifade eder. Bu açıdan bakıldığında diğer bölgelerde yetiştirilen ya da üretilen aynı cins ürünlerin, coğrafi işaret almaya hak kazanmış ürün ile aynı olmadığı tescil edilmiş olur.
- Coğrafi sınırları belli bir şekilde çizilmiş, tüm özellikleri ile o bölgeye ait olan ve o bölge dışında üretilemeyen ürünler için verilir. Örneğin, Afyon kaymağı, Finike portakalı, Anzer balı, Van otlu peyniri gibi
- Mahreç başvurusu ise bölge kavramı açısından daha esnek olmakla birlikte, ürün özelliklerini ve üretim yöntemlerini gözeterek, niteliklerinin diğerlerinden farklı olduğunu tescil eder. Bu durumda aynı ürün coğrafyaya bağlı olmaksızın farklı yerlerde üretilse bile özgün özelliklerini taşımak zorundadır.
- Coğrafi sınırları belli bir şekilde çizilmiş, ancak belirgin özellikleri ile o bölgeye ait olan ve üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinden en az biri belirlenmiş coğrafi alanın sınırları içinde yapıldığı ürünler için verilir. Örneğin, Akçaabat köftesi, Balıkesir höşmerim tatlısı, Adana kebabı, Antakya künefesi gibi.
Coğrafi İşaret Nasıl Alınır?
Coğrafi işaret nasıl alınır diye merak edenler için, yazımızın bu bölümünde coğrafi işaret başvurusu konusuna yer vereceğiz. İlk olarak, belirlenen yöresel ürün için menşe adı mı, yoksa mahreç işareti başvurusu mu yapılacağı araştırılmalıdır. Daha sonra ilgili belgeler hazırlanarak Türk Patent ve Marka Kurumu coğrafi işaret tescili başvurusu yapılabilir.
Coğrafi işaret için yapılan başvurular TÜRKPATENT tarafından, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu ve yönetmeliği nezdinde belirtilen usul ve esaslara göre değerlendirilir. Başvurular TÜRKPATENT elektronik başvuru sistemi EPATS üzerinden yapılır. Buna göre başvuru yapacakların aşağıdaki hususlarda hazırlıklarını önceden tamamlaması gereklidir:
- Başvuru sahibi hakkında gerekli bilgileri içeren başvuru formu,
- Talebin coğrafi menşe ya da mahreç işaretlerinden hangisini kapsadığına dair açıklama,
- Değerlendirmeye alınacak başvurunun uygunluğunu kanıtlayan belgeler
- Ürünün tanımı ve üretim yöntemi hakkında kanıt niteliği taşıyan belge ve bilgiler,
- Coğrafi alan hakkında detaylı bilgi,
- Ürün ve üretim yöntemlerinin coğrafi alan ile ilişkisini açıkça ortaya koyan belge ve bilgiler,
- Ürünün söz konusu bölgede üretimi ile ilgili tarihsel süreci açıklayan dokümanlar,
- Denetim süreçleri ile ilgili taahhütnameler ve denetleme kriterleri ,
- Coğrafi işaretin kullanım şeklini belirleyen sembol, etiket ve ambalaj benzeri dokümanlar
